انعکاس عناصر برجسته تابو و توتم در منطق الطیر عطار

خیالی خطیبی, احمد

انعکاس عناصر برجسته تابو و توتم در منطق الطیر عطار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

احمد خیالی خطیبی

عضو هیات علمی

چکیده

چکیده
فصل مشترک تابو و توتم احترام و تقدس برای هر چیز یا شی است که اقوام، قبایل، طبقه یا افراد خاصی را شامل می شود تا جایی که این احترام و تقدس منجر شود که انجام دادن یا ندادن آن ممنوع و ناپسند به شمار
آید؛ البته با این تفاوت عمده که تابو -در شرایط کنونی در تمام طبقات جوامع بشری حضور دارد- هم معنای مقدس و پاک و هم نامقدس و ناپاک را در بر دارد و در کل نوعی ممنوعیت را می رساند؛ هر تابویی به مثابه (ورود ممنوعی) است که شکستن حریم آن مؤاخذه بشری یا آسمانی را در پی دارد.
با توجه به این حقیقت مهم که « تابو»ها هنجارها، رفتارها و گفتارهای معینی هستند که بر اساس ارزش های خاصی پذیرفته و توسط اجتماع یا گروه خاصی پایه ریزی شده اند که تخطی از آن ها دشوار یا ناممکن بوده یا خواهد بود؛ با استفاده از روش تحقیق توصیفی از نوع بررسی موردی و تحلیلی سعی شده است در پژوهش پیش روی ابتدا اصطلاحات و اصول پرکاربردی تابو و توتم مطرح گردد و در گام بعد با محدود کردن معنای تابو در ممنوعیت مقدسات و منهیات دینی به بررسی و تحلیل دقیق مقدسات و نامقدسات در ادیان مختلف و ارائۀ نمونه هایی از تابو با توجه به بیان بزرگان عرفان، در منطق الطیر عطار پرداخته شده است.
کلمات کلیدی: تابو و توتم (هنجار و ناهنجار)، جامعه، اقوام، شعر، عرفان، عطار

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

TABOO AND TOTEM IN ATTAR'S MANTEQO AL TEIR

نویسنده [English]

ahmad khiali khatibi

academic staff

چکیده [English]

Abstract
Similarity between taboo and totem is respect or sacredness for each and every objects, races and tribes as well as a specific class or person. This respect and sacredness will result in doing or not doing an action. Needless to say this major importance that taboo does exist in all societies and it embraces both sacred and non-sacred matters and generally conveys a type of prohibition. Each taboo is like a no-entry zone and breaking its limits will result in human or heavenly remonstrance.
It is important to notice that the taboos are, in fact, certain norms, behaviors and sayings that are accepted based on specific values. These values are planned by special groups or societies. Trespassing from these values is or will be difficult or impossible.
In this study we have tried to mention useful taboo and totem terms and principles by utilizing descriptive research. Moreover, we will restrain the meaning of taboo to sacred matters and forbidden issues in religion. Then we will precisely study and analyze sacred and non-sacred matters in various religions. In addition, a number of examples of taboos according to mystics are mentioned in Attar’s Mantiq-ut- Tayr.
Keywords : norm and anomaly, society, tribes, poem, theosophy, Attar

کلیدواژه‌ها [English]

norm and anomaly
Society
tribes
poem
theosophy
Attar

مراجع

ابن سینا، ابوعلی حسین بن عبدالله (1379) الاشارات التنبیهات (ج 3 ). تهران: دفتر نشر کتاب.
ابن عربی، ابو عبدالله محمد (1431-1432 ع. ق )، الفتوحات المکیه (ج 3)، بیروت : انتشارات دارالفکر.
بی ناس، جان (1373)، تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی اصغر حکمت، تهران : انتشارات علمی و فرهنگی.
توسل پناهی، فاطمه (1391) ، توتم و تابو در شاهنامه، چاپ اول تهران نشر ثالث.
جلابی هجویزی، غزنوی ابوالحسن علی بن عمان ( 1371)، کشف المحجوب، چاپ دوم ، تهران : کتابخانه طهوری.
رید¹، ایولین، (1387)، مادر سالاری، ترجمه افشنگ مقصودی، تهران: نشر گل آذین.
رید²، ایولین،( 1363)، انسان در عصر توحش، ترجمه محمود عنایت، چاپ اول، تهران : انتشارات هاشمی
رید³، ایولین، (1390) پدر سالاری ( گذر از مادر سالاری به پدر سالاری )، تهران : نشر گل آذین
السراج الطوسی، ابو نصر عبدالله بن علی ( 1914)، اللمع فی التصوف ( بدون تاریخ ) تهران : انتشارات جهان.

10.فروید، زیگموند ( 1351) توتم و تابو ، ترجمه دکتر محمد علی خنجی، چاپ دوم : تهران، کتابخانه طهوری

11.القشیری، ابوالقاسم عبدالکریم بن هوازان ( 1418 ه. ق ) الرساله القشیریه.

12.مشکور، محمد جواد (1377) خلاصه ادیان یا تاریخ دین‌های بزرگ، چاپ ششم، تهران : انتشارات شرق.

13.المکی ، ابوطالب محمد بن علی، (1422 ه.ق )، قوت القلوب، چاپ اول : قاهره، مکتب الدار التراث.

14.عطار نیشابوری، فریدالدین محمد بن ابراهیم (1378) الهی نامه تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران : انتشارات سخن.

15.عطار نیشابوری، فریدالدین محمد بن ابراهیم (1370) منطق الطیر، تصحیح صادق گوهرین، چاپ هفتم، تهران : انتشارات علمی و فرهنگی

16. یعقوبی، پارسا، (1386)، آشنایی با تابو‌شکنی و سیر آن در ادبیات کلاسیک (صص 99-116 )، مجله ادبیات و علوم انسانی دانشگاه کردستان : شماره 183. دوره 58.

17.یعقوبی عبدالرسول، (1389) ماهنامه معرفت (صص 1-16 )، سال 5 ، مقدس و نامقدس شماره 34.